“`html

Murat Yetkin’in Yeni Eseri: “Meraklısı İçin Ortadoğu Kitabı”

Gazeteci Murat Yetkin’in “Meraklısı İçin Ortadoğu Kitabı”, geçtiğimiz haftalarda Doğan Kitap tarafından okuyucularla buluştu.

Yetkin, eserinin Türkiye merkezli bir Ortadoğu anlatımı sunduğunu ifade ederek, “Bu çalışma ne bir akademik eser ne de basit bir gazeteci kitabı. Amacım, gerçek anlamda ayakları yere basan bir Ortadoğu hikayesi oluşturmak,” şeklinde tanımlıyor.

Yetkin, “Ortadoğu’da tarih asla sadece geçmişi temsil etmez; her zaman günümüzde varlığını sürdürmektedir,” diyerek, kitabında yer verdiği konularla güncel gelişmelerin altını çiziyor.

‘DİKKATE DEĞER BİR COĞRAFYA TANIMLAMASI’

Kitabınızda, ‘Ortadoğu’ kavramının Batı perspektifinden oluştuğunu belirtiyorsunuz. Bu terim üzerine neler söylemek istersiniz? Türkiye’nin bu harita üzerindeki yeri nedir?

Ortadoğu kelimesinin oldukça yeni bir kavram olduğunu vurgulayan Yetkin, bu tanımın tarihin başlarına kadar uzandığını ifade ediyor. “Hindistan sömürgesi İngiltere’nin doğusu olarak belirlenirken, büyük Asya coğrafyası ‘Uzakdoğu’ olarak tanımlandı. Biz de bu tanım içinde, Hindistan ile İngiltere arasında bir konumda kalıyoruz,” diyor. Bu durumun kendine özgü bir emperyalist bakış sunduğuna da dikkat çekiyor.

‘TARİHSEL KORKULAR VE CUMHURİYET’

Hikmet Çetin’in alıntısıyla başlayan kitabınızda, Kurtuluş Savaşı’nın liderleri Ortadoğu ile ilgili korkularını dile getiriyor. Sizce bu korkular günümüzde de geçerli mi? Cumhuriyetin temellerinde bu düşüncelerimi başarı sağlanabildi mi?

Yetkin, cumhuriyetin kurucu kadrolarının büyük ölçüde bu korkularını yenebildiğine işaret ediyor. “AK Parti dönemine rağmen, hâlâ iki farklı siyasi görüş arasında belirsizlikler yaşanıyor. Ancak, ‘Ortadoğu batağında ne işimiz var?’ gibi yaklaşımları da doğru bulmuyorum,” diyerek, tarihsel bağların koparılmasının imkansız olduğuna dikkat çekiyor.

Esser çoklu bölümlerle Osmanlı döneminden günümüze süregelen olayları ele alıyorsunuz. Bu bölümlendirme kararını nasıl verdiniz?

Yetkin, bölümlendirmeye ilişkin kararları belirleyen faktörlerin dönem dinamikleri olduğunu ifade ediyor. “Birinci Balkan Savaşı’nın ardından, imparatorluğun dağılması ve bölgedeki çeşitli meselelerin değişimi gibi olayları ele alarak, petrol çağına geçişi anlatıyorum,” diyor.

İkinci bölümde, Nazi döneminin ardından Soğuk Savaş sürekliliğini aktararak, Türkiye’nin uluslararası alandaki konumunu değerlendiriyor. Üçüncü bölümde ise, Suriye ekseninde Arap Baharı sonrası yaşanan kargaşaları ve belirsizlikleri inceliyor.

‘TARİHSELLİK VE KURGUSAL DİNAMİKLER’

Kitapta tarihsel olaylar yanı sıra anekdotlarla dolu bir yapı gözlemleniyor. Bu kurguyu nasıl oluşturduğunuz hakkında neler söylemek istersiniz?

Yetkin, okuyuculara sürekli bir dikkat sağlama amacıyla geçmişle güncel olaylar arasında bağlantılar kurarak bir hikaye oluşturduğunu belirtiyor. “Hikayemi oluştururken, sürekli bağlantılar kurarak akışı sürdürdüm,” şeklinde açıklamada bulunuyor.

‘KAYNAK İLE İLETİŞİMDE ZORLUKLAR’

Kitapta yer verdiğiniz tarihi karakterler ve görüşmeler, geniş bir yelpazeye yayılıyor. Bu süreci nasıl yönettiniz?

Yetkin, konuları belirledikten sonra yazmaya başladığını ve akışın durması durumunda yeni yönlere yöneldiğini ifade ediyor. “Beni zorlayan en büyük etmen, bilgi sahibi kaynaklarla iletişim kurmak oldu,” diyor.

‘GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARMAK’

Güncel olaya dair gözlemler ile tarihsel olanların ilişkisi üzerine düşüncelerinizi paylaşır mısınız?

Yetkin, güncel olayların tarihsel köklerindeki sürekliliği göstermek istediğini belirtiyor. “Geçmişten doğru çıkarımlar yapmak, geleceği aydınlatabilir,” şeklinde ifade ediyor.

Gazetecilik geçmişinizin bu kitap üzerindeki etkilerinden bahsedebilir misiniz?

Gazetecilik mesleği, Yetkin’in analiz ve yazım süreçlerine büyük katkıda bulunmuş. “Yılların getirdiği tecrübeyle, olayları analiz etme yeteneğim büyük ölçüde gelişti,” diyerek, sürecin ona kattıklarını aktarıyor.

‘ORTADOĞU’DA TANSİYON VE GELECEK GÖRÜNÜMÜ’

Son bölümde, güncel gelişmeleri değerlendirirken, Ortadoğu’daki yönelimlerin ne yönde gittiğini düşünüyorsunuz?

Yetkin, bölgedeki savaşların yayılma potansiyelinin kendisini endişelendirdiğini vurgulayarak, coğrafi sınırların geçmişte çizildiği gibi günümüzde de geçerliliğini kaybettiğini ifade ediyor.

Yeni bir kitabınızın çalışmaları var mı?

Evet, yeni fikirler üzerinde çalışıyorum. Ancak, hangi projenin hayat bulacağına karar vermek için yayıncımla bir araya gelmemiz gerekiyor.

“`