Palaspatanın Gizemli Tapınağı ve Tiwanaku Kültürü
Palaspata bölgesindeki arkeologlar, Tiwanaku kültürüne ait bir tapınağın kalıntılarını drone görüntüleri ve fotogrametri kullanarak detaylı bir şekilde haritalandırdı. Tapınak, yaklaşık olarak 125×145 metre ölçülerinde ve ortasında geniş bir avlu bulunmaktadır. Yapının mimarisi, Tiwanaku kültürünün karakteristik özelliklerini taşıyor; gömülü avlular, dikdörtgen odalar ve taş kaplamalı platformlar dikkat çekiyor. Ayrıca, ana girişin batıya, yani güneşin ekinoks konumuna bakacak şekilde hizalanmış olması, tapınağın sadece dini değil, aynı zamanda astronomik bir işleve de sahip olduğunu düşündürmektedir.
Seramikler, Kabuklar ve Kemikler
Kazı alanında bulunan objeler arasında keru kapları, tütsülükler, seramik kaseler, deve kemikleri ve turkuaz taş parçaları yer almaktadır. Ayrıca Oliva peruviana türü bir deniz kabuğu da keşfedilmiştir; bu kabuk, sadece Pasifik kıyılarında bulunmaktadır. Bu durum, Tiwanaku kültürünün ticaret ağının ne kadar geniş olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yüzeyde farklı kültürlere ait seramik süslemeleri de bulunmuştur. Bu detaylar, Tiwanaku medeniyetinin bölgesel güç olmanın ötesinde farklı kültürlerle etkileşim halinde olduğunu göstermektedir.
Dini Merkez ve Politik Güç
Araştırmacılardan Capriles’e göre, Tiwanaku’da ekonomik ve politik düzenin temelinde dinsel inançlar yatmaktadır. Capriles, o dönemde ekonomik veya politik işbirliği yapmak isteyenlerin ortak bir dil olarak tanrıları kullandığını belirtmektedir. Bu nedenle tapınaklar, hem dini hem de toplumsal işlev görmektedir. Tiwanaku uygarlığı, M.S. 110 civarında ortaya çıkmış ve yaklaşık 1000 yıl süren bir dönemden sonra çökmüştür. Keşfedilen Palaspata Tapınağı, Tiwanaku kültürünün geniş coğrafyada nasıl etkili olduğunu ve nasıl bir siyasi-dini yapıyla gücünü devam ettirdiğini anlamamız açısından büyük önem taşımaktadır.